مدیرعامل آبفار بوشهر گفت: معضل «باغ ویلاها» به تنهایی حل نمی‌شود و قبل از آب و فاضلاب روستایی باید سازمان جهاد کشاورزی، مدیریت امور اراضی و بنیاد مسکن در مقابل تخلف اقدام کنند.
به گزارش خبرگزاری فارس از بوشهر، یکی از دغدغه‌های امروز همه مسؤولین کشور، تأمین پایدار آب جهت استفاده‌های مختلف ازجمله شرب و کشاورزی است. بحران آب و خشک‌سالی انباشته‌ای که بیش از یک دهه است گریبان گیر ایران شده، فشار زیادی را به منابع آبی کشور وارد کرده به‌طوری‌که سطح آب‌های زیرزمینی در اکثر نقاط کشور رو به نزول گزارش می‌شود.
استان خشک و کم آب بوشهر هم در این سال‌ها بحران آب را به‌صورت جدی تجربه کرده است. یکی از رویکردهای وزارت نیرو در چند سال اخیر وعده نصب آب‌شیرین‌کن‌های متعدد بوده است که دستگاه‌های اجرایی استان بوشهر درزمینه برنامه‌ریزی و تدوین استراتژی‌های این رویکرد، فعالیت‌هایی از خود نشان داده‌اند.
در همین راستا خبرنگار فارس گفتگوی تفصیلی با روح‌الله طاهریان پور مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی داشته که به عوامل کم‌آبی در برخی از روستاهای استان بوشهر پرداخته است. در ادامه این مصاحبه را بخوانید:
فارس: سرانه مصوب استفاده از آب در روستاها و شهرهای بوشهر به ازای هر نفر چقدر است؟
طاهریان پور: استان بوشهر با جمعیتی بالغ‌بر یک میلیون و 100 هزار نفر دارای 30 درصد جمعیت روستایی و 70 درصد جمعیت شهری است. سرانه مصوب به ازای هر نفر در روستا 140 لیتر و در شهرهای با جمعیت و با جمعیت کمتر از 200 هزار نفر 170 لیتر و بیش از 200 هزار نفر 210 لیتر است.
آب موردنیاز استان 330 هزار مترمکعب در شبانه‌روز است که بین 80 تا 100 هزار مترمکعب از شهرستان کازرون، 180 تا 200 هزار مترمکعب از خط کوثر و چاه‌های داخل استان و 30 هزار مترمکعب از طریق آب‌شیرین‌کن‌های بوشهر و کنگان تأمین می‌شود.
فارس: وضعیت آب در روستاهای استان بوشهر چگونه است؟
طاهریان پور: منابع آب در دسترس وجود ندارد. در استان‌های دیگر چشمه، چاه‌های پرآب و رودخانه وجود دارد ولی در استان بوشهر در برخی نقاط مثل نوار ساحلی تنگستان، همه آب موردنیاز از آب شرب تأمین می‌شود.
فارس: فرسودگی لوله‌های انتقال آب چه میزان در هدر رفت و کم‌آبی نقش داشته است؟
طاهریان پور: فرسودگی شبکه و خطوط انتقال بین 30 تا 40 درصد است که به دنبال نوسازی و بازسازی آن و رسیدن به هدر رفت 15 تا 16 درصد هستیم.
پراکندگی نامناسب توزیع آب
طاهریان پور: شهرهای اول خط انتقال آب زیادی برداشت می‌کنند و شهرهای بافاصله بیشتر از خط اصلی مشکل‌دارند. مثل روستاهای نوار ساحلی تنگستان بین 100 تا 150 کیلومتر از خط اصلی فاصله‌دارند که در صورت شکستگی در خط انتقال تا لوله تعمیر و پر شود، شاید تا سه روز برخی روستاها آب نداشته باشند، درحالی‌که برخی روستاهای نزدیک به خط انتقال، همان روز آب می‌گیرند.
فارس: شیرین سازی آب دریا در استان بوشهر به کجا رسید؟
طاهریان پور: برنامه‌ریزی‌های لازم برای تأمین آب شرب و کشاورزی در استان انجام شد. مثل سدها که برخی مطالعات آن انجام‌شده، برخی عملیاتی و برخی اجرایی و یا برای آب‌شیرین‌کن‌ها در نظر داریم که تا پایان برنامه ششم توسعه حدود 50 درصد آب استان عددی بین 140 تا 150 هزار مترمکعب را از طریق آب دریا شیرین سازی کنیم که حدود 43 هزار و 100 متر مکعب آن به روستاها اختصاص دارد.
خرید تجهیزات آب‌شیرین‌کن‌ها در خارج از کشور مشکل‌ساز شده است
برنامه‌ریزی، مطالعه و دریافت مجوز آب‌شیرین‌کن‌ها تمام‌شده و عملیات برخی هم شروع‌شده است و امیدواریم تا پایان برنامه به این هدف برسیم؛ اما از سویی تحریم‌های ظالمانه از طرف کشورهای استکباری علیه ما در حال اجرا است و باعث شده منابع ارزی ما دچار مشکل شود، ضمن اینکه اگر منابع هم حل شود، به خاطر اینکه تجهیزات وارداتی است برای خرید دچار مشکل می‌شویم. ما برای تولید 150 هزار مترمکعب آب توسط آب‌شیرین‌کن‌ها سرمایه‌ای نزدیک به 1000 میلیارد تومان نیاز داریم.
فارس: قیمت خرید هر مترمکعب آب از آب‌شیرین‌کن‌ها چقدر است؟
طاهریان پور: قیمت خرید تضمینی یک مترمکعب آب از آب‌شیرین‌کن‌ها به‌جز آب‌شیرین‌کن‌های بوشهر و کنگان چیزی حدود 5000 تومان و خط انتقال 2200 تومان است که این البته بدون هزینه‌های انتقال، برق و ... است ولی مبلغی که از مشترک دریافت می‌شود، بین 300 تا 600 تومان است و مابه‌التفاوت این هزینه باید از محل اعتبارات دولتی تأمین شود که این اختلاف قیمت باعث می‌شود که برخی مواقع ما برای برخی پرداخت‌ها ازجمله حقوق کارکنان دچار مشکل می‌شویم.
فارس: عملیات ساخت آب‌شیرین‌کن‌ها در استان بوشهر در چه مرحله‌ای است؟ آیا مذاکراتی برای استفاده از ظرفیت نیروگاه برای شیرین ساز ی آب دریا داشته اید؟
طاهریان پور: عملیات ساخت سایت آب‌شیرین‌کن 7500 مترمکعبی نوار ساحلی شروع‌شده و برای آب‌شیرین‌کن جم حدود 13.5 میلیارد تومان به‌عنوان پیش‌پرداخت به سرمایه‌گذار پرداخت کرده‌ایم و امیدواریم تا پایان سال 99 به بهره‌برداری برسد.
مشکل ساخت آب‌شیرین‌کن در نیروگاه اتمی بوشهر
ما روی موضوع نیروگاه اتمی از سال 93 تا 95 کارکردیم، درست است قیمت تمام‌شده 30 درصد کمتر خواهد بود، ولی به دلایل امنیتی نیروگاه، ساخت آب‌شیرین‌کن در آن محدوده با چالش مواجه شد.
ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به ساخت آب‌شیرین‌کن
در هفته دولت با حضور سورنا ستاری معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری و رایزنی با وی قرار شد از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان در ساخت آب‌شیرین‌کن‌ها استفاده بشود و خوشبختانه منجر به مصوبه‌ای شد که در طرح اولیه 10 تا بسته 250 مترمکعبی با مجموع 2500 مترمکعب برای روستاها ساخته شود و قرار شد بخشی از هزینه را استان و بخشی را معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تأمین اعتبار کند که در حال انعقاد تفاهم‌نامه و جانمایی هستیم.
فارس: هدر رفت آب در استان بوشهر مربوط به چه موضوعاتی است؟
طاهریان پور: این هدر رفت دو بخش دارد، بخشی در شبکه و خطوط و بخشی شامل انشعابات غیرمجاز و خطاهای کنتور مشترکین است که براثر جرم‌گرفتگی در زمان طولانی ایجاد می‌شود. در سه سال اخیر حدود 330 کیلومتر نوسازی در روستاها انجام داده‌ایم. اختلاف رقم بین کنتورهای اصلی ما در اول خط انتقال و کنتورهای مشترکین در پایان ماه به‌عنوان هدر رفت محسوب می‌شود.
فارس: هزینه نوسازی شبکه انتقال آب به ازای هر یک کیلومتر چقدر است؟
طاهریان پور: هزینه نوسازی شبکه در روستاها برای هر کیلومتر بین 150 تا 200 میلیون و برای خطوط اصلی انتقال حدود 500 میلیون تومان است.
نیاز به 350 میلیارد تومان برای نوسازی شبکه انتقال آب
در استان بوشهر حدود 5500 کیلومتر خط انتقال و شبکه توزیع داریم که حدود 1500 کیلومتر نیاز به نوسازی داشت که اگر 330 کیلومتر انجام‌شده را کسر کنیم، هزینه‌ای نزدیک به 350 میلیارد تومان نیاز داریم.
استفاده بیش‌ازحد مجاز 1500 باغ ویلا از آب
فارس: سهم باغ ویلاها از هدر رفت آب در استان بوشهر چقدر بوده است؟
طاهریان پور: متأسفانه آمار دقیقی از خانه باغ‌ها در استان بوشهر نداریم ولی برآورد ما در حوزه روستایی چیزی بین دو تا سه هزار خانه باغ است که حدود 1500 خانه باغ را لیست کردیم که بیشتر از استانداردهای مجاز مصارف غیر شرب دارند و پراکندگی آن‌ها به ترتیب بیشتر در شهرستان‌های تنگستان، گناوه، دشتستان، جم و دیلم است. البته اخیراً در نقاطی از شهرستان بوشهر مثل روستاهای تل اشکی، چاه کوتاه و آب طویل و شهرستان دشتی هم شروع به ساخت‌وسازهای غیرمجاز کرده‌اند.
باغ ویلاهای تنگستان و گناوه زیر ذره‌بین آب و فاضلاب روستایی
تمرکز اصلی شرکت آب و فاضلاب روستایی بر روی خانه باغ‌های تنگستان و گناوه است. برخی از این خانه باغ‌ها از چند سال قبل با عناوینی مثل اقامتگاه غیر دائم و یا مسکونی انشعاب گرفته‌اند تا اینکه حدود سه سال پیش قانونی تصویب شد و بر اساس آن‌کسانی که از زمان ساخت واحد مسکونی‌شان سه سال گذشته است، انشعاب موقت همراه با تعهد محضری به آنان داده شود.
نباید اجازه ساخت باغ ویلاها داده شود
برای ساماندهی خانه باغ‌ها می‌توان آیین‌نامه‌ای تنظیم کرد و باید از یکجایی اجازه ندهیم این باغ ویلاها ساخته شود و اجازه توسعه به آن‌ها داده نشود. باید برای این واحدهایی که ساخته‌شده و بر اساس طرحی می‌توان از محل پساب فاضلاب در جاده عالی شهر آب موردنیاز برای مصارف غیر شرب این خانه باغ‌ها را تهیه کرد.
مصرف 2 هزار لیتر آب در روز توسط باغ ویلاها
حجم روزانه آب مصرفی این خانه باغ‌ها از محل شبکه آب‌رسانی روستایی در ابتدای فصل تابستان چیزی حدود 1500 تا 2000 مترمکعب از آب شرب بود که با تمهیداتی که اندیشیدیم این میزان در پایان تابستان به 600 تا 700 مترمکعب در روز کاهش پیدا کرد.
کنترل سخت شده است
البته اواخر سال 97 شورای تأمین استان بوشهر مصوبه خوبی را برای قطع انشعاب‌هایی که آب را به مصارف غیرمجاز می‌رسانند داشت، ولی تشخیص اینکه آبی که در این خانه باغ مصرف می‌شود به مصارف مجاز می‌رسد یا برای درخت و استخر استفاده می‌کند، در این حجم زیاد از خانه باغ بسیار سخت بود. به‌هرحال وقتی تعداد تخلف زیاد می‌شود، کنترل و برخورد هم سخت می‌شود.
به‌تنهایی نمی‌توانیم با معضل خانه باغ‌ها مقابله کنیم
ما به‌تنهایی نمی‌توانیم این مشکل را حل کنیم و قبل از آب و فاضلاب روستایی باید دستگاه‌های متولی اقدام کنند. اولین مقابله با تخلف تغییر کاربری در حوزه سازمان جهاد کشاورزی، مدیریت امور اراضی و بنیاد مسکن است. در حال حاضر چون مشکل آب به وجود آمده، توقع این است که شرکت آب و فاضلاب روستایی به‌تنهایی ورود کند درحالی‌که اقدامات قبلی انجام‌نشده است.
روستاهای نوار ساحلی تنگستان دچار معضل کم‌آبی
چه برنامه هایی برای حل مشکل آب شب روستاهای ساحلی نوار جنوبی دلوار دارید؟
طاهریان پور: روستاهای نوار ساحلی شهرستان تنگستان بیشترین چالش آب در حوزه روستایی را در سطح استان داشته‌اند و برای حل این مشکل دو راهکار کوتاه‌مدت و بلندمدت داریم. در کوتاه‌مدت افزایش سرانه آب و نوسازی شبکه و خط انتقال آب و در بلندمدت ساخت آب‌شیرین‌کن 7500 مترمکعبی را در دلوار خواهیم داشت.
راه‌اندازی آب‌شیرین‌کن دلوار تا پایان سال 99
نیاز روزانه آب شرب از بندر رستمی تا روستاهای زیراهک و بریکان تقریباً دو هزار مترمکعب است. داریم تلاش می‌کنیم از برخی منابع استفاده کنیم و حدود دو الی چهار هزار مترمکعب به سرانه این بخش اضافه کنیم تا با راه‌اندازی آب‌شیرین‌کن تا پایان سال 99 این مشکل را مرتفع کنیم.
اختصاص 10 میلیارد تومان برای نوسازی شبکه آب روستاهای تنگستان
البته بعد از کمک‌های رسانه‌ای و پیگیری‌های زیاد توانستیم مبلغ 10 میلیارد تومان از محل اعتبارات ملی برای نوسازی شبکه و خطوط انتقال روستاهای جنوبی نوار ساحلی دلوار بگیریم وان شاالله در آینده 60 درصد آب‌شیرین‌کن‌های ساخت شرکت‌های دانش‌بنیان را در این روستاها مستقر می‌کنیم.